پمپ دیافراگمی: انواع، کاربردها، مزایا و معایب + نحوه عملکرد
مقدمه
پمپ دیافراگمی (Diaphragm Pump) یکی از پرکاربردترین انواع پمپ‌ها در صنایع مختلف است که با استفاده از حرکت رفت و برگشتی یک دیافراگم انعطاف‌پذیر، سیالات را انتقال می‌دهد. این پمپ‌ها به‌دلیل طراحی خاص خود، قابلیت انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا، مواد شیمیایی خورنده و حتی سیالات حاوی ذرات جامد را دارند.
در این مقاله، به بررسی انواع پمپ دیافراگمی، نحوه عملکرد، مزایا و معایب، کاربردها در صنایع مختلف، نکات مهم در انتخاب و خرید و همچنین تفاوت آن با سایر پمپ‌ها می‌پردازیم.
—
پمپ دیافراگمی چیست؟
پمپ دیافراگمی (Diaphragm Pump) نوعی پمپ جابجایی مثبت است که با استفاده از یک یا چند دیافراگم لاستیکی، تفلونی یا فلزی، سیال را به صورت پالسی (ضربه‌ای) منتقل می‌کند. این پمپ‌ها در دو نوع **پنوماتیکی (هوایی)** و **الکتریکی** تولید می‌شوند.
اجزای اصلی پمپ دیافراگمی:
1. دیافراگم(ممبران) → بخش انعطاف‌پذیر که حرکت می‌کند.
2. محفظه پمپ → محل قرارگیری دیافراگم و سیال.
3. شیرهای یکطرفه (چک‌والو) → جلوگیری از بازگشت سیال.
4. مکانیسم محرک → هوای فشرده (پنوماتیک) یا موتور الکتریکی.
—
انواع پمپ دیافراگمی
1. پمپ دیافراگمی پنوماتیکی (هوایی)
– با استفاده از هوای فشرده کار می‌کند.
– ایمن در محیط‌های انفجاری (بدون جرقه).
– مناسب برای سیالات خطرناک و خورنده.
2. پمپ دیافراگمی الکتریکی
– با موتور الکتریکی کار می‌کند.
– مناسب برای دبی‌های بالاتر.
– مصرف انرژی بهینه‌تر نسبت به نوع پنوماتیکی.
3. پمپ دیافراگمی دو دیافراگمی (AODD)
– دو دیافراگم همزمان کار می‌کنند.
– جریان یکنواخت‌تر و کاهش پالس‌های خروجی.
4. پمپ دیافراگمی مکانیکی
– با اتصال به شفت موتور کار می‌کند.
– مناسب برای فشارهای بالاتر.
—
نحوه عملکرد پمپ دیافراگمی
1.مرحله مکش:
– دیافراگم به سمت عقب حرکت می‌کند → حجم محفظه افزایش می‌یابد.
– شیر ورودی باز می‌شود و سیال به داخل کشیده می‌شود.
2. مرحله تخلیه:
– دیافراگم به سمت جلو حرکت می‌کند → فشار افزایش می‌یابد.
– شیر خروجی باز می‌شود و سیال به بیرون رانده می‌شود.
—
کاربردهای پمپ دیافراگمی در صنایع مختلف
✅ صنایع شیمیایی: انتقال اسیدها، مواد خورنده و حلال‌ها.
✅ صنایع غذایی: پمپاژ روغن، شیره، خمیر و مواد غلیظ.
✅ صنایع دارویی: انتقال مواد حساس به آلودگی.
✅ صنایع نفت و گاز: پمپاژ سوخت، روغن و سیالات حاوی ذرات جامد.
✅ تصفیه آب و فاضلاب: انتقال لجن و مواد شیمیایی.
✅ کشاورزی: سمپاشی و آبیاری.
—
مزایا و معایب پمپ دیافراگمی
✅ مزایا:
– بدون نیاز به سیل (Sealless) → عدم نشتی سیال.
– قابلیت پمپاژ سیالات ویسکوز و حاوی ذرات.
– ایمنی بالا در محیط‌های انفجاری.
– تعمیر و نگهداری آسان.
❌ معایب:
– جریان پالسی (ضربه‌ای) در برخی مدل‌ها.
– محدودیت در فشار و دبی بسیار بالا.
– استهلاک دیافراگم در طول زمان.
—
نکات مهم در انتخاب و خرید پمپ دیافراگمی
🔹 نوع سیال: شیمیایی، خورنده، غلیظ یا حاوی جامدات؟
🔹 دبی و فشار مورد نیاز: بر حسب لیتر در دقیقه (LPM) و بار (BAR).
🔹 جنس دیافراگم: لاستیکی، تفلونی یا فلزی؟
🔹 نوع محرک: پنوماتیک یا الکتریکی؟
🔹 برندهای معتبر: Yamada, Sandpiper, Wilden, Tapflo.
—
تفاوت پمپ دیافراگمی با سایر پمپ‌ها
| ویژگی | پمپ دیافراگمی | پمپ سانتریفیوژ | پمپ پیستونی |
|——–|————–|—————|————|
| نوع عملکرد | جابجایی مثبت | دینامیکی | جابجایی مثبت |
| سیالات مناسب | ویسکوز، خورنده، حاوی ذرات | سیالات کم ویسکوز | سیالات پر فشار |
| نشتی | ندارد | امکان نشتی دارد | امکان نشتی دارد |
| مصرف انرژی | متوسط | کم | بالا |
—
جمع‌بندی
پمپ دیافراگمی به‌دلیل انعطاف‌پذیری، ایمنی و قابلیت انتقال طیف گسترده‌ای از سیالات، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی و تصفیه آب است. با توجه به نوع سیال، دبی و فشار مورد نیاز، می‌توانید بین مدل‌های پنوماتیکی و الکتریکی یکی را انتخاب کنید.
اگر نیاز به مشاوره تخصصی برای خرید پمپ دیافراگمی دارید، کارشناسان ما آماده پاسخگویی هستند!
📞 تماس با ما: 09126730171
